Bursa’nın Mudanya ilçesinde, 1923 yılında Türkiye ile Yunanistan arasında imzalanan Nüfus Mübadelesi’nin izleri, 3. kuşak torunlar tarafından yaşatılıyor. Mudanya Lozan Mübadilleri Derneği Başkanı Hüseyin Türker, dedesi İmammakis Hüseyin’in mübadele döneminde Mudanya’ya yerleşmesinin ardından, 150 yıllık bir Rum evini kiralayarak Mübadele Evi adı altında bir kültürel miras merkezi haline getirdi. Bu evde, mübadillerin günlük hayatlarında kullandıkları eşyalar ve fotoğraflar sergileniyor.
Mübadele Evi, Girit, Selanik ve Parga gibi bölgelerden gelen mübadillerin kullandığı radyo, ütü, kahve değirmeni, ayna ve havan gibi yaklaşık 500 tarihi objeye ev sahipliği yapıyor. Türker, Yunanistan’da gördüğü anı evlerinden etkilenerek bu projeyi hayata geçirdiğini belirtti. “Nea Mudanya’da benzer bir anı evi görünce çok etkilendim ve elimdeki nesneleri sergileme kararı aldım” diyen Türker, bu evi ücretsiz olarak ziyaretçilere açtı.
Mübadele döneminde yaşanan zorluklara da değinen Türker, mübadillerin en büyük sıkıntısının Türkçe bilmemeleri olduğunu vurguladı. Ayrıca, Mudanya’nın yerli halkının mübadilleri uzun süre ‘Gavur’ olarak adlandırdığını, Yunanistan’a giden Rumların ise ‘Türk tohumu’ şeklinde dışlandığını belirtti.
Mübadillerin zamanla Mudanya’da kültürel faaliyetlere öncülük ettiğini söyleyen Türker, “Rumeli insanı kültürlü bir insandır. Mudanyaspor ve Mudanya Bandosu da aynı yılda mübadiller tarafından kuruldu” dedi. Mübadillerin marangozluk, terzilik ve nalbantlık gibi zanaatkâr işlerle de uğraştıklarını ekledi.
Mübadele Evi, Mudanya’nın tarihsel ve kültürel mirasını korumak isteyenler için önemli bir adres olarak dikkat çekiyor. Ziyaretçiler, burada hem mübadillerin yaşamına dair detayları öğreniyor hem de dönemin atmosferini hissedebiliyor.