Nöbetçi Eczaneler
CHP Genel Başkanı Özgür Özel’den Asgari Ücret Eleştirisi
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay’ı ziyaret ederek, hükûmetin asgari ücret politikalarını sert sözlerle eleştirdi. Özel, asgari ücretin belirlenme sürecine ve ekonomik adaletsizliğe dikkat çekti:
“Yaklaşık 3 aydır Türkiye’de asgari ücretin belirlenme şekli ve 2025 yılı için asgari ücretin ne kadar olacağı tartışma konusu. Hiç şüphe yok ki, hatırlamamız gereken husus; 2023 yılında 14 ve 28 Mayıs tarihlerinde yapılan Cumhurbaşkanlığı Seçiminin iki turunda da, Sayın Erdoğan, ‘yüksek enflasyonlu bir dönemde‘ olduklarını, ‘enflasyonun tek haneli rakamların üzerinde olduğu yıllarda, asgari ücreti gerekirse 3 ayda 1 güncellemek gerektiğini‘ söylüyordu. Bu, kendisinin açık bir seçim taahhüdüydü ve ‘yılda 1 kez değil, en az 2 kez ama enflasyona göre 4 kez güncelleme yapmakta düşünülebilir‘ diyordu. Seçim geldi geçti ve 2024 yılında asgari ücret 17.002 lira olarak belirlendi ve 1 yıl boyunca 1 kuruş zam almadı. Bunu özellikle şunun için hatırlatmak istiyorum ki; asgari ücrete yapılacak zam konuşulurken, iktidara müzahir bazı yazar, çizer, kalemler ya da televizyon yorumcuları: “Asgari ücrete zam yapıldığında bu enflasyonu arttırır, asgari ücrete enflasyon kadar değil, enflasyonun altında, beklenti-gerçekleşen enflasyon yerine hedeflenen enflasyon kadar zam yapalım.” diye bir tartışma açtılar. Bir kez, bütün dünyada kabul edilen bir gerçek var: Gelir durumu bozuk ülkelerde — ki Türkiye, gelir dağılımının en bozuk ülkelerinin başında geliyor — klasik anti-enflasyonist yaklaşımlar sonuç vermez. Siz Türkiye’de bu kadar gelir dağılımı bozukken, asgari ücreti baskılarsanız bu enflasyonu düşürmez. Çünkü zaten asgari ücretli, harcamalarına kendi karar vermiyor ki siz onu baskıladığınızda tüketim azalsın. Asgari ücretli, aldığı asgari ücretin önemli bir kısmını kiraya, geri kalanını zorunlu harcamalara; gıdaya, belki bir miktar giyime, çocuğunun kırtasiye masrafına harcıyor. Daha asgari ücret tükenmeden gidiyor, yok oluyor. Hele hele kira varsa; tek asgari ücretlinin geçinmesi gibi bir şey söz konusu değil.”
“Asgari Ücretli Enflasyona Ezildi”
Özel, asgari ücretlilerin alım gücünün düştüğünü vurgulayarak şu ifadeleri kullandı:
“11 kuruş bile zam yapılmayan dönemde, enflasyon yüzde 50 gerçekleşti. — TÜİK’in hesabına göre — Ayrıca ben, TÜİK’in enflasyon hesabını, asgari ücret konuşulurken hiç kabul etmiyorum. Çünkü asgari ücretli pinpon topu yemiyor… TÜİK enflasyonu bunlarla hesaplarken, asgari ücretlinin enflasyonu; ev kirası, zorunlu gıda harcamaları, elektrik, su, haberleşme giderleri. Bunun dışında, zaten asgari ücretli neye para harcayacak ki TÜİK enflasyonuna yaklaşacak? Asgari ücretlinin gerçekleşen enflasyonu geçen sene yüzde 80.”
Ayrıca asgari ücret tartışmaları için Özel, şunları da ekledi:
“Asgari ücret meselesinde temel tartışmayı şuradan görmek lazım: Asgari ücret, örneğin Almanya’da, 100 işçiden 6’sı ile ilgili bir konu. Asgari ücret, kıdem 1 yıl olana kadar alınan ve 1 yıllık kıdemden sonra uzaklaşılan bir ücret. Oysa Türkiye’de, ücretlilerin yüzde 56’sı asgari ücret alıyor ve maaşların yüzde 85’i asgari ücret artışından doğrudan etkileniyor.”
“Sefalet Ücretini Reddediyoruz”
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, TÜRK-İŞ’in asgari ücret komisyonundaki rolüne ve işçilerin beklentilerini karşılayamamasına değindi. Özel, şu açıklamaları yaptı:
“50 yıldır, Türkiye’deki işçi sendikalarında, en çok emekçinin örgütlendiği sendika olduğu için 50 yıldır yürürlükte olan bir kanun gereği TÜRK-İŞ, asgari ücret komisyonunda temsil ediliyor. Aslında TÜRK-İŞ, sendikalı işçilerin organizasyonu. Bu yüzden de sendika varsa zaten asgari ücret olmaz. Ama TÜRK-İŞ’in sırtındaki yük, Türkiye’deki milyonların beklentisine uygun asgari ücretin tespiti konusunda davranmaktır.”
Özel, TÜRK-İŞ’in son dönemde işçilerin taleplerine yakın bir duruş sergilediğini ifade ederek şöyle devam etti:
“Bu dönem asgari ücret talebimiz 30 bin lira, bunun altında yokuz demiştik. TÜRK-İŞ’in işçilerle beraber yapmış olduğu beklenti çalışmaları sonucunda ilan ettiği asgari ücret beklentisinin bizim talebimize yakın bir noktada gerçekleşmiş olması önemlidir. Dün apar topar, Perşembe-Cuma günü yapılacak olan bir toplantıya TÜRK-İŞ davet edildi. Ona katılmamaları, bu emri vakiye alet olmamalarını da son derece önemli bulduğumu açıkça ifade etmek isterim.”
Özel, işçilerin yanında olmaya devam edeceklerini belirtti. Asgari ücrete yapılan yüzde 30’luk zammı eleştirerek, bunun bir ‘sefalet ücreti‘ olduğunu vurguladı:
Asgari ücrete verilen 22 bin liralık zammın, yani 22 bin liraya gelecek olan yüzde 30’luk zammın, bir ‘sefalet ücreti‘ olduğunu, bir dayatma olduğunu ve bunu red ettiğimizi açıkça belirtmek isterim.
“17 Bin Lirayı Adeta 15 Bin Liraya Düşürdüler”
CHP Genel Başkanı Özgür Özel, olağanüstü merkez yönetim kurulu toplantısında asgari ücretle ilgili sert eleştirilerde bulundu. Özel, TÜRK-İŞ’in toplantıya katılmamasını desteklediklerini belirterek, milletvekillerinin genel kurulda yer almayacaklarını duyurdu.
“Bugün sabah 10:30’da Olağanüstü Merkez Yönetim Kurulu toplantısı yaptık. Orada aldığımız bir dizi kararla; işçi sendikalarını TÜRK-İŞ’ten başlayarak ziyaret etmeyi ve düşüncelerimizi onlarla paylaşmayı uygun gördük. Milletvekillerimizi saat 14:00’te merkez genel kuruluna sokmayarak, onları parti genel merkezinde toplayarak ‘bu asgari ücretle biz mecliste yokuz’ dedik. Yaptığımız görüşmede de, milletvekillerimiz şu an 100 milletvekilimiz Ankara’da, yöneticilerimizle birlikte. Asgari ücretli neredeyse orada.”
Özel, pazar yerine yaptığı ziyarette halkın tepkisini dinlediğini ve asgari ücretin halkın geçimini sağlayamayacak seviyede olduğunu ifade etti:
“Ben de az önce buraya gelirken yarım saat önce pazar yerine uğradım. Orada asgari ücretliyle, memur emeklisiyle, Bağ-Kur emeklisiyle, işçi emeklisiyle konuştum. Halinden memnun olan bir kişi bile yok. ‘Asgari ücret 22 bin lira oldu, iyi oldu’ diyen bir kişi yok. Bu sefalet ücretini hep beraber reddetmek durumundayız.”
Asgari Ücret ve Alım Gücü Kayıpları
Özel, asgari ücretin enflasyon karşısında ciddi oranda eridiğini vurgulayarak şu açıklamalarda bulundu:
“17 bin 2 liralık ücret verildiği gün 17 bin 2 liraydı. Bugün, o günün alım gücüyle o ücret 10 bin liranın altına geriledi. Yani 7 bin lira aşındı, enflasyon karşısında. Beyler, dün akşam 5 bin lira artış yapıyorlar asgari ücrete. Ya 7 bin lira geri gelmiş, sen bir kere o 7 bin lirayı telafi edeceksin. Onun üstüne de gelecek yıl ki hayat pahalılığını düşünerek bir artırma yapacaksın. Bıraktık refah payını filan yani şu anlık. Geçen sene ki 17 bin lirayı adeta fiilen 15 bin liraya düşürdüler o günün parasıyla.”
Geçmiş dönemlerde asgari ücretle alınabilen ürün miktarlarına dikkat çeken Özel, şu örnekleri verdi:
“2002 yılında asgari ücretli, 7 çeyrek altın alıyordu. Ocak 2024’te 17 bin lira ile 5 çeyrek altın alıyordu… Bugün verdikleri 22 bin lira. Bugün ki fiyatla 4,5 çeyrek altın alıyor… 2.500 lira kayıp var. Asgari ücret, 1 Ocak’ta 57 kilo dana kıyma almış. Bu verdikleri parayla bugün 37 kilo alınabiliyor… Geçen seneye göre 20 kilo daha az dana kıyma teklif ediyorlar.”
Özel, Cumhurbaşkanı’nın en sevdiği hesap olarak belirttiği ‘simit hesabı‘na da değindi:
Tayyip Bey’in en sevdiği hesap; simit hesabı. Geçen sene 1.700 simit alıyordu 17 bin liralık asgari ücret, 10 liraydı simit. Şu anda simit 15 lira, 1.470 simit alıyor… 230 simit daha düşük asgari ücret veriyorsun. Ondan sonra Tayyip Bey çıkmış “Efendim, biz asgari ücretliyi enflasyona ezdirmedik hiçbir zaman.” Hiçbir zaman ezdirmedik diyorsan, hiçbir zaman bu kadar büyük göz göre yalan duymadım. İşte bu sene bariz ezdirdin. 20 kilo kıyma kayıp, simit üzerinden 230 tane simit kayıp, çeyrek altın üzerinden daha Ocak gelmeden yarım çeyrek altın kayıp. Buradan sonra, bizim artık bu meseleye asla ve asla tahammülü yaklaşmamız mümkün değil.”
TÜRK-İŞ Genel Başkanı Atalay Konuştu
TÜRK-İŞ Genel Başkanı Ergün Atalay, Özel’in konuşması sona erdikten sonra bugün yapmış oldukları açıklamalarını tekrarlayarak, Asgari Ücret Tespit Komisyonu’unda yer almayacaklarını tekrardan vurguladı:
“Biz Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nda 50 senedir varız. Bugün dedik ki; “Bu komisyon demokratik değil, biz bir daha asgari ücret görüşmelerine katılmayacağız, bu komisyon düzelmeden.“. Çünkü 5 hükümet, 5 işveren, 5 işçi. İşverenle hükümet anlaşıyor, istediği kararı çıkartıyor. Orada sözünün geçmediği, dinlenmediğiniz yerde olmanın bir anlamı yok… 50 senedir orada durduk ama bu saatten sonra orada olmanın bir anlamı yok. Yani orada olmayacağız bir daha, bugün açıkladık kamuoyuna. Onun için, bu haklı taleplerimize ülkeye yönetenler kulak verir, asgari ücretlinin, kamu işçisinin de, emeklinin de sıkıntılarını bir an evvel giderirler, ülkede insanlar nefes alır.”