Nöbetçi Eczaneler
TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu’nda sunum yapan Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürü Servet Gül, adalet sisteminin dijital dönüşümünü tamamlamayarak yapay zeka sistemleri aracılığıyla yargı süreçlerini hızlı ve güvenilir hale getirmeye çalıştıklarını söyledi. Gül, “Bu yaklaşım kararların kalitesini arttırırken, temyiz edilme oranını da düşürecektir. Bu sayede de ilerleyen dönemlerde yargılama süreçlerinin önemli ölçüde kısalmasını sağlayacaktır” dedi.
Adalet Bakanlığı Bilgi İşlem Genel Müdürü Servet Gül, TBMM Yapay Zeka Araştırma Komisyonu’nda sunum yaptı. Gül, yapay zeka sistemleri sayesinde hakim ve savcıların iş yükünü hafifletmeyi amaçladıklarını belirterek, “Özellikle binlerce sayfalık dava dosyalarının anlamlı bölümlerinin hızlıca tespit edilmesi ve benzer davaların bulunması konusunda sistemler üzerinde çalışmalara devam etmekteyiz. Geliştirdiğimiz karar destek sistemleri, hakimlere önceki içtihatları, ilgili mevzuatı ve benzer davalardaki karar eğilimlerini sunarak karar verme sürecini desteklemektedir. Örneğin, trafik kazasında davalarda kusur oranının belirlenmesi veya bir boşanma davasında nafaka miktarının hesaplanması gibi konularda, geçmiş kararları analiz ederek standart yaklaşımlar önerilmesi planlanmaktadır. Bu sistemler hakimin takdir yetkisini ortadan kaldırmaya yönelik değildir, mevcut uygulamanın ve içtihatların sunduğu netliklerin hakimlere sunulmasından ibaret olacaktır. Karar verme yetkisi yine hakimde olacaktır. Yapay zekayla mahkeme kararlarının daha şeffaf ve anlaşılır gerekçelerle desteklenmesi için geliştirdiğimiz araçlar, hakimlerin kararlarını oluştururken ilgili mevzuat ve içtihatları daha kapsamlı şekilde değerlendirmelerine yardımcı olmaktadır. Sistemimiz karar taslağını oluştururken ilgili Yargıtay ve Anayasa Mahkemesi (AYM) kararlarını otomatik olarak önermeyi planlamakta, benzer davalarda kullanılan gerekçe yapılarını analiz etmekte ve hakimlere destek olmayı amaçlamaktadır. Bu yaklaşım kararların kalitesini artırırken temyiz edilme oranını da düşürecektir ve bu sayede de ilerleyen dönemlerde yargılama süreçlerinin önemli ölçüde kısalmasını sağlayacaktır” ifadelerini kullandı.
‘FİZİKSEL YOĞUNLUK YÜZDE 30 ORANINDA AZALMIŞTIR’
Gül, e-Devlet sistemi ile yargı birimleri arasındaki entegrasyonun sağlandığını ve bu sayede günlük ortalama 5 milyon işlemin gerçekleştirildiğini söyledi. Gül, “Yapay zeka teknolojileriyle entegre ettiğimiz UYAP artık dosya yönetiminin ötesinde karar destek mekanizmaları da sunmaktadır. Elektronik duruşma ve SEGBİS sistemlerimiz adliyelerde fiziksel yoğunluğu asgari yüzde 30 oranında azaltmıştır. Evrak ve dava vasıflandırma konusuna bakacak olursak doküman analiz teknolojileriyle geliştirdiğimiz evrak sınıflandırma sistemimiz 93 metin, 15 görsel olmak üzere toplam 108 farklı evrak kategorisi için günde 40 bin evrakı otomatik olarak analiz ederek sınıflandırılmakta ve dosyaya eklemektedir. Dava dilekçelerinin yapay zeka tarafından sınıflandırılması sayesinde görev uyuşmazlıklarından kaynaklanan aidiyetsizlik kararlarında önemli oranda azalma sağlanmıştır. Sistem, belgelerdeki anahtar hukuki terimleri, talep noktalarını ve dava türüne özgü ifadeleri tanıyarak sınıflandırma yapmakta, böylece iş akışını hızlandırmaktadır. Yapay zeka tabanlı vatandaş hizmetleri ise, Vatandaş Portal sayesinde vatandaşlarımız davalarının her aşamasını elektronik ortamda e-Devlet üzerinden takip edebilmektedirler” diye konuştu.
‘SORUŞTURMA SÜREÇLERİNİ HIZLANDIRACAK’
Yapay zeka teknolojileriyle UYAP sisteminin entegre edildiğini aktaran Gül, dava dilekçelerinin yapay zeka sistemleri ile sınıflandırılabileceğini ekledi. Gül, adli bilişim ve suç analizi konusunda yapay zekanın önemli bir katkısının olabileceğini söyleyerek, “Suç verilerindeki görüntüleri tespit ederek bölgesel suç yoğunluklarını tahmin edebilen sistemler geliştirmeyi hedefliyoruz. Bu sayede önleyici tedbirlerin daha etkin şekilde planlanması mümkün olabilecektir. Günümüzde bilişim suçlarının artması nedeniyle dijital kanıtların hızlı ve etkili analizi büyük önem taşımaktadır. Yapay zeka algoritmalarıyla desteklenen dijital adli inceleme sistemleri, büyük veri setleri içerisindeki dijital delilleri tespit edebilecek, belge ve görüntülerdeki manipülasyonları belirleyebilecek kapasiteye sahip olacaktır. Bu teknolojiler soruşturma süreçlerini hızlandırırken delillerin güvenilirliğini de artıracaktır” dedi.
‘AİDİYET KARAR TAHMİN PROJESİ’
Bilgi İşlem Genel Müdürlüğü’nün geliştirdiği yapay zeka projesi sayesinde evrakların taranması ve sınıflandırılmasının sağlanacağını dile getiren Gül, arşivleme çalışmaları sayesinde günlük ortalama 40 bin evrakın otomatik olarak kategorilere ayrıldığını söyledi. Gül, “Aidiyet Karar Tahmin Projemiz var. Bu proje ile ilk derece mahkemelerin hukuk alanında vermiş olduğu kararların istinaf yoluyla bir üst mahkemeye gönderilmesi durumunda hangi daireye gideceği yönünde yapılan yanlışların azaltılmasını hedefleyen bir projedir. İlk derece hukuk mahkemesi kararı verdiğinde bölge adliye mahkemelerine istinaf yoluyla tarafların bunu götürmesi halinde uygulamada yüzde 60’lara varan hatalar yapılıp farklı bir daireye dosya düşüyordu, bu da yargılama süreçlerinin uzamasına yol açıyordu. Mahkemeler, sırasına giren bu dosyayı sırası geldiğinde inceliyor ve bakıyor ki görevli görmüyor kendisini daire, aidiyet kararı vererek görevli olan daireye gönderiyordu. Dolayısıyla, bu bekleme süresi de uzun olduğu düşünüldüğünde yargılama süreçleri önemli ölçüde uzuyordu. Geliştirdiğimiz bu yapay zeka projesiyle otomatik olarak doğru olan istinaf dairesi seçilmekte, aidiyet kararları verilmesinin önüne geçilmiş bulunmakta ve yargılama süreci de burada önemli ölçüde kısaltılmış bulunmaktadır. Halihazırda yüzde 80 oranında sistem doğru olarak çalışmakta, bu doğruluk oranı da kullanıldıkça artmaktadır” değerlendirmesinde bulundu.
